Tạo hứng thú cho học sinh tiểu học thông qua hình thức dạy học theo trạm

TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH THÔNG QUA KĨ THUẬT DẠY HỌC THEO TRẠM

1. Khái niệm

Dạy học chuyển trạm là phương pháp dạy học theo trạm (Station Learning), trong đó giáo viên chia lớp thành nhiều "trạm" khác nhau, mỗi trạm có một nhiệm vụ học tập riêng biệt. Học sinh luân phiên di chuyển qua các trạm, tự mình hoàn thành nhiệm vụ tại mỗi trạm để xây dựng kiến thức. 

*Khái niệm dạy học theo trạm: Dạy học theo trạm còn gọi là dạy học theo góc, là một kiểu tổ chức dạy học dựa trên kiểu làm việc tại các trạm. Ngoài mục tiêu truyền đạt kiến thức, dạy học theo trạm còn kích thích hứng thú, say mê nghiên cứu, rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề phức hợp, gắn lí thuyết với thực hành, tư duy và hành động, rèn luyện năng lực cộng tác theo nhóm với những nhiệm vụ độc lập khác nhau tại các vị trí xác định trong hoặc ngoài không gian lớp học.
*Trong kiểu tổ chức dạy học theo trạm, hoạt động của học sinh tại các trạm hoàn toàn tự do. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh làm việc cá nhân, theo cặp hoặc theo nhóm để thực hiện các nhiệm vụ khác nhau ở các trạm về một nội dung kiến thức xác định. Các nhiệm vụ nhận thức ở các trạm cần có tính tương đối độc lập với nhau, sao cho học sinh có thể bắt đầu ở một trạm bất kì. Sau khi hoàn thành trạm đó học sinh sẽ chuyển sang trạm bất kì còn lại. Ta cũng có thể tổ chức các trạm này theo một vòng tròn để đảm bảo trật tự của tiết học.
2. Đặc điểm chính của phương pháp này:
Tổ chức lớp học: Lớp học được chia thành nhiều trạm đặt ở các vị trí khác nhau, mỗi trạm có nhiệm vụ, tài liệu và dụng cụ học tập riêng. 
Hoạt động của học sinh:
Học sinh làm việc theo nhóm hoặc cá nhân tại từng trạm theo một thời gian nhất định. 
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, học sinh di chuyển sang trạm tiếp theo theo một trình tự đã định. 
Phương pháp này khuyến khích học sinh chủ động, tự lực và linh hoạt trong học tập. 

   Phương pháp dạy học theo trạm có thể chia thành 4 bước, gọi tên từng bước.
 - Bước 1: Thống nhất nội quy học tập theo trạm.
 - Bước 2: Chia nhóm, chuẩn bị dụng cụ.
 - Bước 3: Thực hiện nhiệm vụ
 - Bước 4: Tổng kết kết quả học tập.

3. Mục tiêu:
Giúp học sinh vừa lĩnh hội kiến thức, vừa rèn luyện các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, giao tiếp và giải quyết vấn đề. 
Tạo hứng thú học tập và phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh. 
Giúp giáo viên cá thể hóa việc dạy học và đánh giá năng lực của từng học sinh dễ dàng hơn. 

4. Phạm vi ứng dụng:

Phù hợp cho nhiều môn học khác nhau và có thể tổ chức trong hoặc ngoài lớp học, tùy thuộc vào nhiệm vụ (ví dụ: trong lớp học, thư viện, phòng máy, sân trường, xưởng thực hành). 
Quy trình thực hiện cơ bản:
Thống nhất nội dung: Giáo viên giới thiệu nội dung học tập, các trạm và yêu cầu tại mỗi trạm. 
Chia nhóm: Giáo viên chia học sinh thành các nhóm làm việc. 
Làm việc tại trạm: Học sinh luân chuyển qua các trạm để thực hiện nhiệm vụ. 
Kết thúc: Sau khi hoàn thành tất cả các trạm, giáo viên có thể tổ chức tổng kết hoặc đánh giá kết quả. 

5.  Quy trình Phương pháp dạy học theo trạm
   Phương pháp dạy học theo trạm có thể chia thành 4 bước, gọi tên từng bước.
 - Bước 1: Thống nhất nội quy học tập theo trạm.
 - Bước 2: Chia nhóm, chuẩn bị dụng cụ.
 - Bước 3: Thực hiện nhiệm vụ
 - Bước 4: Tổng kết kết quả học tập.

6. Vai trò và nhiệm vụ của giáo viên và học sinh
 - Nhiệm vụ của giáo viên và học sinh2. Nhiệm vụ của giáo viên và học sinh trong từng bước?
 Các bước tổ chức một giờ học theo kiểu dạy học theo trạm Để cho học sinh nắm bắt được cách thức làm việc, hình thức đánh giá kết quả học tập nhằm tạo ra sự ganh đua giữa các nhóm và giữa các học sinh với nhau, đồng thời tránh được tình trạng mất trật tự trong quá trình làm việc cũng như năng lực học tập của học sinh giữa các nhóm chênh lệch nhau sẽ làm cho kết quả học tập giữa các nhóm quá chênh lệch nhau thì khi tổ chức một giờ dạy học theo trạm, giáo viên cần phải tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Thống nhất nội quy học tập theo trạm
Giáo viên giới thiệu nội dung học tập ở các trạm, số lượng các trạm. Giới thiệu phiếu học tập - phiếu hỗ trợ, bảng hoạt động nhóm và cách làm việc trên các phiếu học tập (nếu có), …
Bước 2: Chia nhóm
Đây là công việc đơn giản nhưng lại rất quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả của quá trình học tập. Tùy thuộc vào mức độ khó - dễ của kiến thức, thời gian, mà giáo viên có thể cho học sinh tự chia nhóm theo sở thích hoặc giáo viên tự chia nhóm để việc học được thuận lợi và tránh mất nhiều thời gian.
Bước 3:Thực hiện nhiệm vụ
 Học sinh có thể làm việc cá nhân, theo cặp hay theo nhóm tùy theo yêu cầu nhiệm vụ học tập ở mỗi trạm. Bước này giáo viên quan sát và trợ giúp cho học sinh khi gặp phải khó khăn trong quá trình giải quyết các nhiệm vụ học tập.
Bước 4:Tổng kết kết quả học tập
Sau khi các nhóm đã hoàn thành nhiệm vụ các trạm theo thời gian quy định, từng nhóm cử đại diện trình bày kết quả trạm cuối cùng mà nhóm vừa hoàn thành trước lớp. Thứ tự trình bày là bắt đầu từ trạm 1. Các trạm còn lại có thể lấy tinh thần xung phong của các nhóm lên báo cáo kết quả ở từng trạm hoàn thành, các nhóm còn lại nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm vừa báo cáo. Khi các nhóm đã báo cáo xong, giáo viên trình chiếu đáp án cho từng trạm hoặc các nhóm trao đổi bài làm cho nhau để đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các nhóm ở từng trạm, trên cơ sở đó các đánh giá - cho điểm các nhóm khác đối với hai tiêu chí: đánh giá tính tích cực của nhóm và đánh giá trên kết quả bài làm. Yêu cầu học sinh thu dọn các trạm học tập sau khi hoàn thành công việc, không mất trật tự trong khi đang học tập.

7. Những lưu ý khi thực hiện phương pháp
    Để đảm bảo thành công cho các hoạt động mỗi trạm, giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng gì ở mỗi trạm? Đặc điểm nội dung bài học ở các trạm?
Các điều kiện có thể tổ chức dạy học theo trạm
- Nội dung: Để đạt được kết quả cao trong quá trình dạy học thì người giáo viên phải biết lựa chọn nội dung kiến thức phù hợp với đặc điểm của kiểu dạy học theo trạm.
- Không gian và thời gian: Để không gây ra sự khó khăn cho học sinh trong quá trình di chuyển thì không gian của lớp học phải phù hợp với số lượng học sinh và số lượng các trạm đã được thiết kế. Bên cạnh đó, vì số lượng các trạm tương đối lớn nên học sinh phải mất khá nhiều thời gian cho việc di chuyển sang các trạm khác nên cũng phải có nhiều thời gian cho học sinh hoàn thành nhiệm vụ.
- Thiết bị, phương tiện dạy học và tư liệu: Dựa vào số lượng các trạm, mỗi trạm lại có một nhiệm vụ khác nhau nên dạy học theo trạm đòi hỏi phải đảm bảo đầy đủ các thiết bị, phương tiện và đồ dùng học tập theo nhiệm vụ của từng trạm.
- Giáo viên: Khi tổ chức dạy học theo trạm đòi hỏi người giáo viên phải nhiệt tình, tích cực, năng lực tổ chức dạy học tích cực và kĩ năng thiết kế tổ chức dạy
- Học sinh: Để tổ chức dạy học theo trạm có hiệu quả thì yêu cầu số lượng học sinh phải phù hợp với không gian của lớp học.

8. Các cách giúp học sinh luân chuyển các trạm 
Trong quá trình học tập theo trạm, học sinh phải thực hiện các nhiệm vụ khác nhau ở các trạm khác nhau, sau khi hoàn thành nhiệm vụ ở mỗi trạm học sinh lại chuyển qua các trạm mới.